Tobias Vermeulen, directeur van Daltonbasisschool Onder de Wieken (Hoeksche School), vertelt over hoe zij door te filosoferen invullinggeven aan de kernwaarden van Daltononderwijs en hoe het filosoferen een plekje kan krijgen binnen de dagelijkse onderwijspraktijk.
Allereerst een korte introductie van jullie school. Wat kenmerkt de Onder de Wieken?
“Wij zijn een Daltonschool. De visie van het Daltononderwijs is ons fundament en de kernwaarden die hieruit volgen, zitten in de vezels van de school. Dit zijn verantwoordelijkheid, effectiviteit, reflectie, zelfstandigheid en samenwerken. Hier kunnen we altijd op terugvallen. Daardoor kunnen we direct in gesprek over hoe we onze heldere visie vorm geven.”
Wat wil je kinderen vanuit die visie graag meegeven?
‘’Als team vinden het belangrijk dat leerling hun talent leren ontdekken; dat ze naast rekenen- en taalonderwijs met nieuwe dingen in aanraking komen en tot de realisatie kunnen komen: hey, dit vind ik gaaf! Zo kunnen leerlingen zich bijvoorbeeld inschrijven voor workshops schaken, programmeren, acrobatiek of Italiaans. Leerlingen kunnen zich daar dan op inschrijven en volgen daar gedurende drie maanden workshops over, zodat zij ontdekken of hier hun talent en interesse ligt. Daar hebben we nu filosofie aan toegevoegd.”
Waarom?
“In de eerste plaats omdat filosofie goed aansluit bij de kernwaarden van het Daltononderwijs. Voor mij zit dat vooral in het leren samenwerken. Tijdens de filosofiespellen van Kleine Grote Denkers leren kinderen dit goed. Ze oefenen hierin om beter naar elkaar te luisteren, waardoor ze elkaar beter leren begrijpen en er meer tolerantie ontstaat. En als je je gemakkelijker en beter kunt verplaatsen in de ander, kan je beter samenwerken.
Daarnaast ontwikkelen de kinderen zich d.m.v. filosofie op het gebied van verantwoordelijkheid en reflectief vermogen. Doordat je kritisch leert denken, ben je beter in staat om je eigen opvattingen en handelen op de weegschaal te leggen. Hiermee helpt het kinderen ook om (zelf)vertrouwen in hun eigen denken op te bouwen.”
Hoe kijken leerkrachten naar het filosoferen met Kleine Grote Denkers?
“Wat hen en mij vooral opviel aan de kinderen tijdens de voorbeeldlessen van Charlotte en Ruud waren twee dingen: de hoge betrokkenheiden vooral heel veel plezier! Omdat de spelmaterialen erg gemakkelijk en gebruiksvriendelijk in te zetten zijn, kun je snel in kleine groepjes aan de slag. En door de vraagstelling wordt er automatisch in de spelletjes gedifferentieerd.
Voor de leerkrachten is het fijn dat de methode op veel verschillende manieren kan worden ingezet en juist je creativiteit als leerkracht uitdaagt, waardoor je een stukje vrijheid ervaart in hoe je de materialen inzet. Daarnaast valt op dat je kinderen veel van elkaar aan het leren zijn, omdat ze veel samenwerken in kleine groepjes. Als leerkracht kun je dan gemakkelijk vanuit een vragende, coachende rol aanschuiven bij de verschillende groepjes.”
Wat hoop je dat leerkrachten en kinderen leren van het filosoferen met elkaar?
“Ik hoop vooral dat al onze leerkrachten verrast worden door de uitspraken van de kinderen. Kinderen denken op hele creatieve manieren na en de spellen van de Kleine Grote Denkers geven daar veel ruimte voor. Voor de kinderen hoop ik dat zij door te filosofielessen nog meer verwonderd en nieuwsgierig raken. En dat sommige van onze leerlingen ontdekken dat zij meer mogen vertrouwen op hun eigen gedachten en dat ze zich eerder durven uiten.”
